Khi bắt đầu bước chân vào lộ trình tu tập, người ta thường đặt ra câu hỏi điển hình rằng: “Cách thức nào là đúng đắn khi bắt đầu thiền tập?” Xuyên suốt nội dung các Ngài Mahasi bài giảng, Bậc Thầy không sử dụng các lý thuyết trừu tượng để giải đáp, mà thay vào đó là lời khuyên hết sức thực tiễn: cần ghi nhận rõ rệt mọi diễn biến của thân tâm tại thời điểm hiện tại.
Đối với Ngài Mahasi cho người mới, tu tập không đồng nghĩa với việc tìm kiếm những trải nghiệm thanh thản hay tĩnh mịch khác thường. Cốt lõi của thiền chính là sự thấu thị minh bạch. Lúc cơ thể di chuyển, cần hay biết về sự dịch chuyển. Khi tâm trí vận hành ý tưởng, hãy tỉnh thức về điều đó. Khi có khó chịu, biết khó chịu. Sự tỉnh giác này là yếu tố căn bản để hình thành tuệ giác.
Ngài Mahāsi luôn dạy người mới bắt đầu từ những gì đơn giản nhất. Nhịp thở, đặc biệt là hiện tượng nhô lên và hạ xuống của bụng, được ưu tiên làm đề mục căn bản do tính chất luôn hữu hình và dễ quán sát. Chỉ cần nhận diện rõ tiến trình “phồng, xẹp” một cách bền bỉ, tâm thức sẽ từ từ lắng dịu các vọng tưởng và trở nên thanh tịnh hơn. Nếu tâm phóng đi, chỉ cần ghi nhận “nghĩ” rồi quay về. Không nên nảy sinh tâm lý tự ti hay cố công lý giải.
Xuyên suốt nội dung các Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư khẳng định yếu tố then chốt không phải là độ dài của thời khóa, mà là mức độ hiện diện của sự tỉnh giác. Chỉ cần vài phút thực hành đúng, còn hơn nhiều giờ nhưng thiếu sự tỉnh giác. Bởi lẽ đó, người mới bắt đầu cần tránh việc cưỡng cầu một cách quá đà, mà cần xây dựng sự đều đặn và bền bỉ.
Một nét đặc thù trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới là ở chỗ thiền tập không chỉ được thực hiện khi ngồi tĩnh lặng. Dù là đi, đứng hay nằm, hành giả đều phải duy trì sự get more info hay biết rõ rệt. Kể cả lúc ăn cơm, lau dọn hay thảo luận cùng người khác, nếu có chánh niệm, đó vẫn là thiền. Thông qua đó, hành giả sẽ phát triển được khả năng sống tỉnh thức giữa nhịp sống hằng ngày.
Bằng cách làm theo đúng tôn chỉ trong Ngài Mahasi bài giảng, người tu tập sẽ bắt đầu thấu hiểu một đạo lý căn bản: mọi sự vật hiện tượng đều vận hành theo chu kỳ phát sinh và kết thúc. Các cảm giác sẽ tan đi, ý nghĩ sẽ biến mất, và cảm xúc cũng không tồn tại vĩnh cửu. Cái thấy này không dựa trên nền tảng lý thuyết mà dựa trên thực chứng cá nhân. Chính nó làm giảm bớt sự dính mắc và phản ứng quen thuộc của tâm.
Đối với người mới, con đường mà Ngài Mahasi cho người mới chỉ ra là con đường an toàn và chân thật. Đừng vội vã tin tưởng, cũng đừng nôn nóng chờ đợi thành tựu. Chỉ cần tuân thủ phương pháp, duy trì sự quán chiếu và kiên nhẫn chờ tuệ giác nảy nở. Đó là giá trị cốt lõi ẩn chứa trong các bài pháp giản đơn mà đầy triết lý của Ngài Mahāsi.